وجه التزام (Consideration)

آخرین به‌روزرسانی: 18 بهمن 1401

وجه التزام، مبلغی است که بابت وفای به عهد پرداخت می‌شود.

وجه التزام چیست؟

اصطلاح «وجه التزام» مفهومی در حقوق انگلیس است و به مبلغ پرداختی بابت وفای به عهد اشاره می‌کند. دادگاه وجه التزام را در پرونده کوری در مقابل میسا[1] به‌عنوان حق، بهره، سود، زیان، یا مسئولیت تعریف کرد. ویژگی اصلی وجه التزام این است كه متعهد باید چیزی ارزشمند را در قول خود بگنجاند و متعهدله نیز باید چیزی ارزشمند را در ازای آن بپردازد. به بیان ساده، وجه التزام شامل هر چیز باارزشی است که یکی از طرفین به طرف دیگر متعهد می‌شود. اصطلاح وجه التزام کاربرد زیادی در امور مالی مرتبط با ادغام و تملیک دارد.

نمودار وجه التزام

لازمه معتبر بودن قرارداد وجود پیشنهاد، پذیرش و پرداخت است. وقتی شخصی بدون وجه التزام پیشنهادی به دیگری می‌دهد، قرارداد لازم‌الاجرا نیست. قانون مهلتی برای قراردادهای فاقد وجه التزام قائل نمی‌شود. متعهد باید برای کسب چیزی ارزشمند از متعهدله مبلغی پیشنهاد کند و تا متعهدله مبلغ پیشنهادی را نپذیرد معامله انجام نمی‌شود.

آیا وجه التزام همیشه پول است؟

متون و احکام قضایی زیادی درباره وجه التزام وجود دارند. هرچند در اکثر قراردادها از پول به‌جای وجه التزام استفاده می‌شود، ولی وجه التزام می‌تواند شامل سایر اشیاء یا خدمات نیز باشد. اکثر پرونده‌ها و متون حقوقی میگویند که وجه التزام لازم است دارای ارزش مالی باشد همچنین، می‌تواند پول یا سایر اقلام و اشیاء هنری باشد.

ارزش مالی وجه التزام

انصاف

دادگاه‌ها معمولاً سؤالی درباره منصفانه بودن یا نبودن مبلغ پیشنهادی در قرارداد ازنظر مالی نمی‌کنند. برای دادگاه‌ها وجود این شرط مهم است نه عادلانه بودن آن. لازمه تایید معامله توسط محاکم، صلاحیت داشتن طرفین معامله برای انجام معامله است. برای مثال، طرفین باید به سن بلوغ رسیده و عقل سلیم داشته باشند. قرارداد آنها نیز باید شامل یک پیشنهاد و یک پذیرش باشد.

وجه التزام اسمی

برخی قراردادها در ایالات‌متحده به طرفین اجازه می‌دهند قراردادهایی با وجه التزامی به مبلغ اسمی 1 دلار عقد کنند. این‌ها قراردادهایی هستند که به قولی شامل وجه التزام نمی‌باشند. به‌جای پول می‌توان سهام شرکت، دارایی یا سایر اشیاء را نیز پذیرفت. بااین‌حال، ممکن است برخی دادگاه‌های ایالات‌متحده آمریکا نسبت به چنین قراردادهایی یا قراردادهای فاقد وجه التزام پاسخگو نباشند. برخی دادگاه‌ها حکم داده‌اند که این روش فاقد وجاهت قانونی کافی است و قرارداد نوشته شده معتبر نیست.

وظایف قانونی از پیش موجود وجه التزام

طرفی که قبلاً قراردادی را امضا کرده است به لحاظ قانونی موظف است پول، اشیاء یا خدماتی ارائه کند و فقط به این دلیل که وظایفی بر عهده‌اش است مجبور نیست حتماً وجه التزام را پرداخت کند. وظیفه قانونی ناشی از توافق در قراردادی قبلی یا الزامات قانونی قرارداد فعلی است.

مثلاً فرض کنید طرف‌های A و B قراردادی برای نوسازی یک خانه منعقد کرده‌اند. طرف A می‌پذیرد خانه طرف B را به مبلغ ۱۰۰۰ دلار بازسازی کند. این بازسازی شامل رنگ‌آمیزی، تعویض دستگیره‌های در و تعویض قفسه‌های آشپزخانه است. طرف B شرایط قرارداد را می‌پذیرد و به طرف A چراغ سبز نشان می‌دهد.

بااین‌حال، طرف A به این دلیل که زمان بازسازی بیشتر از انتظارش طول کشیده است، قیمت را در اواسط قرارداد به ۱۵۰۰ دلار افزایش می‌دهد. طرف B شرایط جدید را می‌پذیرد و طرف A به کارش ادامه می‌دهد. طرف B پس از اتمام کار فقط همان ۱۰۰۰ دلاری را که در ابتدا توافق کرده بودند به طرف A می‌پردازد، زیرا طبق قرارداد قبلی روی همین مبلغ برای بازسازی خانه توافق شده بود.

قوانین ایالات‌متحده آمریکا برای قرارداد ها

طبق قوانین ایالات‌متحده، قراردادهای قابل‌اجرا باید سه ویژگی داشته باشند. اولاً، باید توافقی درباره موضوع قرارداد وجود داشته باشد که طرفین بر سر آن به تفاهم رسیده باشند. دوم اینکه، باید مبادله متقابلی وجود داشته باشد، یعنی هر یک از طرفین قرارداد در نهایت ماحصلی به دست آورده باشند. درنهایت، موضوع قرارداد باید ماحصل باارزشی باشد.

اجزای وجه التزام را می‌توان در قرارداد مستاجر و موجر توضیح داد. اولاً طرفین باید درباره شرایط قرارداد از قبیل قیمت، وضعیت آپارتمان، میزان رهن و غیره صحبت کنند. ثانیاً طرفین قرارداد یعنی مستاجر و موجر باید منافعی در این قرارداد داشته باشند. مستاجر اجاره می‌پردازد و آپارتمانی برای زندگی تحویل می‌گیرد، درحالی‌که موجر آپارتمان را تحویل می‌دهد و اجاره منظمی دریافت می‌کند. درنهایت، خود آپارتمان باید ارزش مالی داشته باشد تا مستاجر بابتش به‌طور منظم اجاره پرداخت کند.

برای مطالعه سایر واژگان ادغام و تملیک به صفحه واژه نامه ادغام و تملیک مراجعه نمایید.

[1] Currie v Misa