واگذار کردن (Divesting)

در این مقاله به تشریح واگذاری کردن یا Divesting می‌پردازیم. همچنین، مراحل فرایند واگذاری را برمی‌شماریم مزایای واگذاری را بازگو می‌کنیم.

واگذار کردن چیست؟

واگذاری به معنای فروش بخشی از دارایی‌های شرکت است. هرچند واگذاری شامل فروش هر نوع دارایی می‌شود، ولی بیشتر به معنای فروش بخش‌های غیر اصلی واحد تجاری است. واگذاری را می‌توان نقطه مقابل تملیک در نظر گرفت.

واگذاری باعث تزریق نقدینگی به شرکت می‌شود و به تحقق استراتژی کلی شرکت کمک کند. توصیه به واگذاری، مشورتی رایج در بانکداری سرمایه‌گذاری است. واگذاری گاهی استراتژی خروج نیز نامیده می‌شود.

مراحل فرایند واگذاری

در زیر به مراحل واگذاری اشاره شده است:

واگذاری

مدیریت فرآیند واگذاری اشاره شده در زیر معمولاً بر عهده متخصصان بخش توسعه هر شرکت است.

۱- نظارت بر پرتفوی

مدیریت شرکتی که به دنبال استراتژی واگذاری فعال است باید به‌طور مرتب واحدهای تجاری مختلف شرکت و ارتباط آنها با استراتژی تجاری بلندمدت شرکت را بررسی کند.

۲- شناسایی خریدار

پس از تصمیم‌گیری برای واگذاری احتمالی واحدی تجاری باید خریداری برای ادامه فرآیند معامله تعیین کنیم. فرآیند شناسایی خریدار بسیار مهم است زیرا ارزش واگذاری باید حداقل معادل هزینه فرصت عدم فروش واحد تجاری باشد.

3- انجام واگذاری

واگذاری شامل جنبه‌های مختلفی از کسب‌وکار مانند مالکیت قانونی، ارزش‌گذاری، تغییر مدیریت و همچنین حفظ و برکناری کارکنان می‌شود.

مدل‌سازی مالی و به‌ویژه تحلیل جریان نقدی تنزیل‌شده یا تحلیل DCF[1]، رایج‌ترین روش ارزش‌گذاری شرکت‌ها است.

4- مدیریت انتقال

شرکت ورای واگذاری ممکن است به استراتژی و هزینه به‌عنوان دو فاکتور کلیدی برای حرکت روبه‌جلو نگاه کند. فروختن بخشی از شرکت باعث ورود جریان نقدی زیادی به شرکت می‌شود که باید درباره محل و نحوه هزینه کرد این پول تصمیم‌گیری شود. برخی شرکت‌ها ممکن است بخواهند واحدهای تجاری موجود را توسعه دهند و برخی دیگر ممکن است وارد مسیر جدیدی از کسب و کار شوند. همچنین ممکن است از این پول برای پرداخت بدهی‌ها استفاده شود.

به علاوه، ممکن است هزینه‌هایی مرتبط با واحد واگذاری شده در قالب فرآیندهای پشتیبان مانند فناوری اطلاعات یا سایر زیرساخت‌های پشتیبانی باقی‌مانده مانده باشد که شرکت برای قطع یا ادغام آنها در ادامه حرکتش تصمیم‌گیری کند.

مزایای واگذاری

نرخ بازده موردنیاز

یک دلیل واگذاری واحد تجاری می‌تواند عملکرد ضعیف آن ازنظر برآورده کردن نرخ بازده موردنیاز تعیین شده توسط مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای باشد. به‌عبارت‌دیگر، حفظ این واحد تجاری شرکت به دلیل منفی بودن ارزش خالص دارایی[2] (NPV) آن برای سهامداران مضر است.

دقت کنید واحدهای تجاری مختلف یک شرکت ممکن است نرخ بازده ای کمتر یا بیشتر از نرخ بازده کل شرکت را گزارش کنند، زیرا خطوط مختلف کسب‌وکار سطوح مختلفی از ریسک سیستماتیک یا بتا را تجربه می‌کنند.

فرمول ریسک سیستماتیک

تمرکز استراتژیک

شرکت می‌تواند از منابع حاصل از واگذاری در حوزه‌های تخصصی خود که بازدهی بهینه بالاتری دارند استفاده کند. یکی از مشکلات تنوع در شرکت ایجاد ناهنجاری‌های مدیریتی است. به‌عبارت‌دیگر، انجام فعالیت‌های تجاری غیر اصلی منجر به ورود مدیران به حوزه‌هایی می‌شود که احتمالا تجربه، تخصص یا زمان لازم برای سرمایه‌گذاری موفق و سودآور در آن زمینه‌ها را ندارند.

درنتیجه با واگذاری، هزینه فرصت بیشتری در تمرکز مجدد مدیران بر هر واحد تجاری مجزا ایجاد می‌شود، مشروط به آنکه مدیران بتوانند عملکرد بالاتری در حوزه تخصصی اصلی خود ایجاد کنند.

هزینه‌های واگذاری

هزینه‌های مستقیم

برخی هزینه‌های مستقیم واگذاری‌ شامل هزینه‌های نقل و انتقال مرتبط با تصمیم هستند. اجرای فرآیند واگذاری مستلزم استفاده از افراد، فرآیندها و ابزارهای موردنیاز ازجمله مدیریت انتقال قانونی دارایی‌ها، ارزش‌گذاری هم‌افزایی ایجاد شده برای خریدار و تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های حفظ و جدایی نیروی انسانی است.

سیگنال دهی (اثرگذاری بر قیمت)

تصمیم واگذاری به سبب عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه باعث اثرگذاری بر قیمت شرکت شده و این امر ممکن است برای آن هزینه ایجاد ‌کند. سرمایه‌گذاران خارجی احتمالاً فاقد دانش کافی درباره شرکت هستند تا بتوانند مفروضات درستی را درخصوص نتیجه تصمیم‌ خروج بر عملکرد آتی شرکت، برآورد کنند.

برای مثال، شرکتی را در نظر بگیرید که پرداخت سود سهام را برای تأمین مالی پروژه‌هایی با NPV مثبت، که در آینده برای سهامداران ارزش ایجاد می‌کنند، کاهش دهد. بااین‌حال، سهامداران ممکن است کاهش سود سهام را نشانه‌ای از وجود مشکلات مالی در شرکت تلقی کنند.

درنتیجه، شرکت ممکن است از استراتژی واگذاری برای تخصیص منابع خود برای استفاده بهینه یا حذف واحدهای تجاری با نرخ بازده پایین استفاده کند، ولی سهامداران ممکن است به اشتباه این واگذاری را نشانه‌ای از نیاز فوری شرکت به پول نقد و وجود مشکلات مالی در شرکت برداشت کنند. درنتیجه، سرمایه‌گذاران ممکن است با فروش سهام خود باعث کاهش قیمت سهام شرکت شوند و درنتیجه برخی دیگر از سرمایه‌گذاران را نیز مجاب کنند که شرکت در معرض خطر ورشکستگی است.

راه جلوگیری از برداشت‌های نادرست سرمایه‌گذاران درباره موقعیت فعلی و چشم‌انداز آتی شرکت، حفظ ارتباط باز با سهامداران در رابطه با تصمیم‌گیری‌های اصلی شرکت ازجمله تصمیم‌گیری در زمینه واگذاری است. بهتر است شرکت دلایل تصمیم خود مبنی بر واگذاری را همراه با اطلاعاتی درباره مزایای شرکتی که قصد تصاحب آن بعد از فروش یک واحد تجاری‌ خوددارد به طور شفاف به اطلاع سهامداران برساند.

[1] Discounted Cash Flow

[2] Net Asset Value

برای مطالعه سایر واژگان ادغام و تملیک به صفحه واژه نامه ادغام و تملیک مراجعه نمایید.