قرارداد خرید قطعی (Definitive Purchase Agreement)

در این مقاله به بررسی قراداد خرید قطعی، انواع آن، بند‌های قرارداد و شرایط عقد قرارداد خرید قطعی می‌پردازیم.

قرارداد خرید قطعی چیست؟

قرارداد خرید قطعی (DPA) سندی قانونی حاوی شرایط و ضوابط ادغام، تملیک، واگذاری، سرمایه‌گذاری مشترک یا هر نوع تعهد استراتژیک دیگر بین دو شرکت است. این قرارداد حاوی الزامات متقابلی برای خریدار و فروشنده نظیر شرایط و ضوابط خرید دارایی، پرداخت هزینه خرید، اظهارات و ضمانت‌ها، شرایط انعقاد معامله و غیره است.

قرارداد خرید قطعی، جایگزین همه توافقات و تفاهم‌های قبلی اعم از شفاهی و کتبی بین خریدار و فروشنده است. گاهی اوقات به DPA با عنوان «قرارداد خرید سهام[1]» یا «قرارداد ادغام قطعی[2]» اشاره می‌شود.

قرارداد خرید قطعی

از قرارداد خرید قطعی برای انتقال مالکیت شرکت‌ها استفاده می‌شود. این قرارداد شامل جدول زمانی یا پیوست‌هایی درباره جزییات فهرست موجودی، کارکنان کلیدی، دارایی‌های مشهود، تعیین سرمایه در گردش خالص و غیره است.

انواع قراردادهای خرید قطعی

دو نوع قرارداد خرید وجود دارد:

1- قرارداد خرید سهام

فروشنده سهام واحد تجاری را با استفاده از قرارداد خرید سهام به نام خریدار منتقل می‌کند. در نتیجه، خریدار مالک دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت فروخته شده می‌شود. این معامله تحت عنوان معامله «فروش سهام» شناخته می‌شود.

2- قرارداد خرید دارایی

در قرارداد خرید دارایی به جای دارایی‌های کل شرکت، دارایی‌های یک فرد به خریدار منتقل می‌شوند. فروشنده مالک واحد تجاری باقی می‌ماند و خریدار دارایی‌ها را در شرکت فعلی خود ادغام می‌کند یا شرکت جدیدی با آن دارایی‌ها تاسیس می‌کند.

بندهای قرارداد خرید قطعی

1- اظهارات و تضامین

خریدار و فروشنده در این بند حقایقی را تحت عنوان «اظهارات[3]» بیان و سپس صحت اظهاراتشان را «تضمین[4]» می‌کنند. این بند از مهم‌ترین و طولانی‌ترین بندهای قرارداد است و مذاکرات زیادی روی آن انجام می‌شود.

هدف خریدار دریافت اظهارات همراه با تضامین جامعی برای آن‌ها است، زیرا منبع اطلاعاتی ارزشمندی درباره آنچه خریدار برایش پول پرداخت می‌کند ارائه می‌کند. از سوی دیگر، هدف فروشنده محدود کردن اظهارات و تضامین ارائه شده است.

یک تضمین رایج این است که فروشنده از مقررات دولتی، قانون جبران خسارت کارگر، قوانین مالکیت معنوی پیروی می‌کند و دارای اختیار قانونی برای امضای قرارداد و غیره است.

2- ملاحظات خرید

کل مبلغی را که خریدار باید به فروشنده بپردازد و همچنین، تغییرات لازم در قیمت خرید، در بند ملاحظات خرید تعیین می‌شوند. این بند حاوی جزئیات کاملی از زمان‌بندی پرداخت پس از تاریخ انعقاد معامله و به‌ویژه پیش‌پرداخت سپرده شده در حساب تضمینی، درآمدها، تامین مالی شخص ثالث، سرمایه در گردش موردنیاز در زمان انعقاد معامله، و غیره است.

3- تعریف اصطلاحات کلیدی

در این بند از قرارداد، اصطلاحات کلیدی و معانی‌شان برای کل سند تعریف می‌شود. همچنین، نحوه ارجاع به نام خریدار و فروشنده در سند، معنای تاریخ انعقاد، سرمایه در گردش کافی و غیره توضیح داده می‌شود.

محدودیت‌های اظهار و تضمین

فروشنده می‌تواند با توجه به موارد زیر اظهارات و ضمانت‌های ارائه شده را محدود کند:

• مدت زمان، مثلا می‌تواند برای اظهارات و ضمانت‌ها زمان خاص مشخص کند و پس‌ازآن هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.
• اهمیت، ممکن است با تعریف مواردی مادی و مواردی که ممکن است تأثیر مادی نامطلوبی داشته باشند، اظهار و تضمین را مشروط کند.
• محدوده، می‌تواند محدوده آنچه در اتاق داده طی فرآیند معامله رخ می‌دهد را محدود کند.
• برنامه‌های افشا، ممکن است اظهارات و تضمین ها را با توجه به اطلاعات ارائه شده در برنامه‌های افشا محدود کند.
• جلب مشتری، این بخش فروشنده را مجاز به جستجو برای خریداران دیگر می‌کند. برخی اصطلاحات رایج در قرارداد گنجانده می‌شوند تا معنای مشخصی را برای طرفین برسانند.
• عدم مشتری یابی، این بند فروشنده را از جستجو برای خریداران دیگر در بازار منع می‌کند. این بند برای خریدار مفید است، زیرا دیگر نگران ارائه پیشنهادی بهتر از طرف سایر خریداران بالقوه نخواهد بود.
• مشتری یابی، این بند فروشنده را مجاز به جستجوی فعالانه برای پیشنهادهای بهتر می‌کند. این بند در مواردی که فروشنده با قیمت موافق نیست قابل استفاده است. گنجانده شدن این بند از دیدگاه خریدار خوب نیست.
• بند جبران خسارت، هرچند اساس قراردادهای خرید قطعی در بخش اظهارات و ضمانت‌ها مشخص می‌شود، ولی بندهای جبران خسارت بر استحکام این قراردادها می‌افزایند. با وجود این بند، اگر فروشنده در افشای تعهدی، کوتاهی یا به نحوی آن را مخفی کرده باشد لازم است جریمه سنگینی بپردازد. در زیر مفاد جبران خسارت رایج در مذاکرات آمده است:
• بند کیسه‌شن[5]، این بند به نفع خریدار است، زیرا به او اجازه می‌دهد برای تخلفات تشخیص داده شده حتی قبل از انعقاد معامله، ادعای خسارت کند. فروشنده سعی می‌کند راه‌حل‌های دریافت خسارت خریدار به واسطه دانش از قبل موجود درباره عدم دقت یا وجود نقض محدود کند.
• بقا، بند جبران خسارت تا همیشه معتبر نیست، بلکه دریافت خسارت بر اساس بند اظهارات و ضمانت‌ها تا زمان مشخصی ممکن است. تاریخ اعتبار این بند بین 12 تا 24 ماه است.
• نوع خسارت، طرفین مذاکرات گسترده‌ای درباره نوع خساراتی که تحت تعریف «خسارات» یا «زیان‌ها» قابل دریافت باشند می‌کنند. خریدار می‌خواهد این بند تا جای ممکن گسترده‌تر باشد و خسارات مختلفی را پوشش دهد، درحالی‌که فروشنده می‌خواهد تا جای ممکن خسارات تنبیهی، تبعی و مشابه را حذف کند و ممکن است به دنبال حذف خسارات کاهش ارزش باشد.
• سبدها و معافیت‌ها، این بند می‌گوید فروشنده مسئولیتی در قبال ادعاهای غیرمادی نخواهد داشت.
  • در مورد سبدها، فروشنده تنها درصورتی‌که ضرر خریدار بیش‌از مبلغ توافق شده در سبد باشد موظف به پرداخت کل ضرر خریدار است. برای مثال، اگر مبلغ سبد 100.000 دلار باشد و ضرر خریدار 70.000 دلار باشد، فروشنده مجبور نخواهد بود ضرر خریدار را جبران کند، ولی اگر کل ضرر خریدار 120.000 دلار باشد، فروشنده باید کل مبلغ را بپردازد.
  • در مورد مفاد معافیت، فروشنده موظف است فقط مازاد ضرر نسبت به آستانه مشخصی را پرداخت کند. در حالت کلی، ترکیبی از این دو بند در توافقنامه استفاده می‌شود.
• حداکثر خسارت، این بند حداکثر خسارتی که فروشنده باید پرداخت را تعیین می‌کند. مقدار آن را می‌توان درصدی از ارزش معامله یا مبلغ دلاری مشخص در نظر گرفت. در حالت ایده آل، فروشنده از تعیین سقف خسارت و کمتر بودن مبلغش استقبال می‌کند، ولی خریدار تعیین سقف را مناسب نمی‌داند و در مذاکرات سعی می‌کند این سقف را تا جای ممکن افزایش دهد.

شرایط عقد قرارداد

به‌طورکلی، فاصله‌ای زمانی بین امضای قرارداد و انعقاد معامله برای کسب تأییدیه‌های نظارتی خاص وجود دارد. عقد موفقیت‌آمیز معامله مستلزم رعایت شرایط خاصی توسط طرفین در فاصله زمانی مذکور است. اگر برخی شرایط خاص برآورده نشوند، طرف مقابل ملزم به انعقاد معامله نیست.

برخی شرایط رایج نهایی شدن قرارداد خرید قطعی عبارت‌اند از:

• خریدار خواستار دقیق بودن اظهارات و ضمانت‌ها از زمان امضا تا تاریخ نهایی شدن قرارداد است.
• خریدار و فروشنده می‌توانند درباره میزان دقت اظهارات و ضمانت‌ها مذاکره کنند، زیرا نمی‌توان همه اظهارات را استاندارد کرد.
• اثرات نامطلوب مادی در تعیین شرایط انعقاد معامله مهم هستند.

مقررات متفرقه

جدای از احکام مهم فوق‌الذکر، در زیر به برخی از احکام متفرقه مهم دیگر اشاره شده است:

• موجودی، این بند موجودی دریافت شده توسط فروشنده در زمان انعقاد قرارداد و هرگونه تعدیلات لازم در صورت تغییر در ارزش‌گذاری‌ها را شامل می‌شود. شرح مفصلی از موجودی به‌عنوان ضمیمه گنجانده شده است.
• حل اختلاف، شرکت‌ها باید اختلافات احتمالی بین طرفین را با گفتگو حل کنند. بااین‌حال، اگر به توافق نرسیدند باید محاکم قضایی مراجعه کنند.
• هزینه‌های فسخ، این بند مربوط به جریمه فروشنده یا خریدار در صورت فسق معامله توسط هر یک از طرفین به دلایل مختلف است. این جریمه معمولاً در محدوده 2 تا 3 درصد ارزش کل شرکت است.
• هزینه کمیسیون، این بند صراحتاً مشخص می‌کند که چه کسی باید هزینه‌های معامله را به بانکدار تعیین شده برای فرآیند پرداخت کند. هر یک از طرفین معمولاً بخشی از هزینه‌ها را به مشاوری که منصوب کرده‌اند پرداخت می‌کند.

توافقنامه خرید قطعی شامل ضمیمه‌هایی نظیر قرارداد کارمند کلیدی، دارایی‌های ثابت، قرارداد امانی، قرارداد IP، روش تعیین سرمایه در گردش خالص، و غیره باشد.

برخی موارد گنجانده نشده در قرارداد در زیر آمده است:

• رشد آتی شرکت و پیش‌بینی رشد آتی
• شرایط دقیق تامین مالی بدهی برای خریدار
• هم‌افزایی بالقوه هزینه و درآمد
• مدل مالی و تعهد سرمایه

[1] Stock Purchase Agreement

[2] Definitive Merger Agreement

[3] representations

[4] warrant

[5] Sandbagging

برای مطالعه سایر واژگان ادغام و تملیک به صفحه واژه نامه ادغام و تملیک مراجعه نمایید.