هزینه‌ی فسخ معامله (Breakup Fee)

آخرین به‌روزرسانی: 18 بهمن 1401

جریمه ای که در معاملات ادغام و تملیک، در صورت منصرف شدن فروشنده از معامله، پرداخت می شود.

هزینه‌ی فسخ معامله چیست؟

هزینه ی فسخ معامله[1]، که هزینه ی انصراف از معامله[2] نامیده می شود، جریمه ای است که در معاملات ادغام و تملیک که فروشنده در صورت انصراف از معامله، پرداخت می کند. این هزینه برای جبران زمان و منابعی است که شرکت تملیک کننده برای مذاکره معامله صرف کرده است. اگر به فروشنده امکان دریافت پیشنهادات از سایر خریداران بالقوه داده شود، خریداران درخواست هزینه فسخ معامله را خواهند داشت. برخی از خریداران از هزینه فسخ معامله جهت محدود کردن تعداد پیشنهادات از سوی رقبا استفاده می کنند، چراکه ورود پیشنهادهای جدید به معامله باید هزینه فسخ معامله را در معامله نهایی پوشش دهند. میانگین هزینه فسخ معامله از 1 تا 3 درصد از ارزش کل معامله است.

نحوه عملکرد شرط هزینه فسخ معامله

بند هزینه فسخ معامله در تعهدنامه یا توافقات اولیه معاملات ادغام و تملیک قید می شود. هزینه فسخ معامله در تصاحب شرکت های سهامی عام رایج است، به ویژه هنگامی که سهامداران شرکتی تصمیم نهایی را در باب ورود معامله ای به فاز نهایی، می گیرند. از آنجایی که هیئت مدیره شرکت وظیفه حمایت از حقوق سهامداران را دارد، هدف آنها دستیابی به بهترین معامله ممکن است حتی اگر این امر به معنای پذیرش پیشنهادی بالاتر از پیشنهادی باشد که در حال حاضر دریافت کرده اند.

بنابراین، هزینه فسخ معامله برای محافظت از خریداران، بابت زمان، منابع و هزینه‌هایی است که در پیگیری معامله متحمل شده‌اند. با این حال، هزینه های فسخ معامله در معاملات شرکت هایی با مقیاس متوسط در بازار و برای مشاغل خصوصی رایج نیست، زیرا شرط هزینه فسخ معامله، خریداران بالقوه را از شرکت در مزایده ای کنترل شده باز می دارد.

با توجه به رقابت فراینده در معاملات عمومی ادغام و تملیک که در آن تراکنش‌ها به شکل عمومی افشا می‌شوند، خریداران بیشتری برای مدیریت ریسک خود ملزم به استفاده از هزینه فسخ معامله هستند. شرط هزینه ی فسخ معامله در مراحل اولیه فرآیند مزایده، به تعهد نامه اضافه می شود. تعریف این هزینه به خریداران کمک می کند تا هزینه های صورت گرفته در طول برنامه ریزی، مذاکره و بررسی معامله را پوشش دهند. هر دو طرف معامله ی ادغام و تملیک باید در مورد اتفاقاتی که می تواند باعث رخداد هزینه فسخ معامله شود، توافق کنند.

شرایطی که باعث بروز هزینه فسخ معامله می شوند

برخی از رویدادهایی که ممکن است باعث بروز هزینه فسخ معامله شود، شامل موارد زیر است:

1.  هیئت مدیره شرکت، نظر خود را تغییر می دهد.
2. سهامداران این معامله را تایید نمی کنند.
3.  فروشنده، پیشنهاد شرکت رقیب را انتخاب می کند.
4. فروشنده ترجیح می دهد به جای مذاکره با خریدار نامبرده در توافق اولیه، معامله را برای عموم باز کند
5. نقصی که قبلاً در شرک هدف فاش نشده بود، کشف شده است.

نمونه بندهای هزینه فسخ معامله

بند های فسخ معامله موجود در تعهد نامه یا توافق اولیه ممکن است به اشکال زیر باشد:

بند عدم امکان خرید

پس از امضای قرارداد خرید توسط خریدار و فروشنده، بند عدم امکان خرید[3] از خریدار محافظت می کند. این بند، فروشنده را از پیگیری پیشنهادات دیگر از سوی اشخاص ثالث در حالی که مشغول به مذاکره با پیشنهاد دهنده اصلی است، باز می دارد. با این حال، شرط عدم خرید در شرکتی از نوع سهامی عام با خطر پذیرفته نشدن توسط سهامداران مواجه است، زیرا سهامداران حق و اختیار رای دادن در مورد تصمیم نهایی را دارند. همچنین، اگر پیشنهادات نامطلوبی وجود داشته باشد که بالاتر از پیشنهاد فعلی باشد، فروشنده ممکن است تصمیم بگیرد پیشنهاد بالاتر را انتخاب کند.

بند امانتداری

شرط امانتداری[4] توسط فروشنده در تعهدنامه درج می شود و فروشنده را از پرداخت هزینه فسخ معامله در صورت انجام کاری که در توافقنامه مشخص شده است محافظت می کند. خریداران باید وجود چنین بندی را در توافقنامه بررسی کنند، زیرا نحوه تعامل آنها با فروشنده را محدود می کند.

هزینه فسخ معامله معکوس

در حالی که خریداران با هزینه فسخ معامله از خود در برابر معاملات ادغام و تملیک محافظت می کنند، فروشندگان هم با هزینه فسخ معامله معکوس[5] حافظ منافع خود هستند. هزینه انصراف از معامله معکوس به مبلغی اطلاق می شود که، چنانچه معامله به دلیل اقدامات خریدار انجام نشود، خریدار به فروشنده می پردازد. فروشندگان از این هزینه جهت کسب اطمینان از انجام معامله با خریدارانی که به مذاکرات متعهد هستند، استفاده می کنند.

هزینه فسخ معامله معکوس ممکن است با موارد زیر ایجاد شود

1. عدم توانایی تامین مالی خریدار برای معامله
2. عدم دریافت تاییدیه سهامداران شرکت خریدار
3. عدم انجام معامله در تاریخ معین
4. مخالفت نهادهای نظارتی
5. نمونه های قابل توجه از هزینه فسخ معامله

در گذشته نه چندان دور، موارد معدودی وجود داشت که معامله ادغام یا تملیک نهایی نشد و شرکت‌های هدف ملزم به پرداخت هزینه فسخ معامه یا هزینه انصراف معکوس[6] از معامله شدند.

نمونه هایی از معاملات شکست خورده

خرید ناموفق T-Mobile USA توسط AT&T

در سال 2011، برنامه ریزی ادغام بین AT&T و T-Mobile USA با مخالفت وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا و تنظیم کننده مخابرات ایالات متحده آمریکا مواجه شد. از آنجایی که دو طرف معامله در ابتدا با پرداخت هزینه فسخ معامله موافقت کرده بودند، Deutsche Telkom هزینه فسخ معامله را از AT&T دریافت کرد. این هزینه شامل 3 میلیارد دلار پرداخت نقدی، 1 تا 3 میلیارد دلار به صورت شبکه های انتقال بی سیم[7] و توافقی بلندمدت جهت مجوز رومینگ UMTS در داخل ایالات متحده آمریکا برای T-Mobile USA بود.

تملیک لینکدین توسط مایکروسافت

در سال 2016، طی مذاکرات تملیک لینکدین توسط مایکروسافت، دو طرف معامله با شرط عدم امکان خرید موافقت کردند. این شرط به این شکل بود که اگر لینکدین در طول مذاکرات پیشنهادی از خریدار شخص ثالثی را پیگیری می کرد، ملزم بود هزینه فسخ معامله 725 میلیون دلاری پرداخت کند. لینکدین یک پیشنهاد ناخواسته از شرکت سیلز فورس[8]، که بزرگترین رقیب مایکروسافت است دریافت کرد. مایکروسافت مجبور شد، قیمت پیشنهادی خود را افزایش دهد، درحقیقت لینکدین درخواستی برای مزایده نکرده بود اما پیشنهادی آزاد از طرف شخصی ثالث دریافت کرد. اگر لینکدین از سیلزفورس درخواست ارائه پیشنهاد می کرد و آن را می پذیرفت، ملزم بود 725 میلیون دلار به عنوان هزینه انصراف از معامله به مایکروسافت پرداخت کند.

معاله ی ادغام ناموفق شرکت های استیپلز و آفیس دیپو

در اوایل سال 2015، خرده فروشان لوازم اداری شرکت های استیپلز[9] و آفیس دیپو[10] توافقنامه ی معامله ی ادغام 6.3 میلیارد دلاری خود را اعلام کردند. با این حال، کمیسیون تجارت فدرال (FTC) با این ادغام مخالفت کرد. این مخالفت با حکم دادگاه ناحیه کلمبیا ایالات متحده بیشتر شد، حکمی که کمیسیون اولیه تجارت فدرال را صادر کرده بود و ادغام را مسدود کرد. در نتیجه، شرکت استیپلز ملزم به پرداخت 250 میلیون دلار هزینه فسخ معامله به شرکت آفیس دیپو شد.

[1] Breakup Fee

[2] Termination Fee

[3] No-shop Clause

[4] Fiduciary Clause

[5] Reverse Breakup Fee

[6] Reverse Termination Fee

[7] Wireless Spectrum

[8] Salesforce

[9] Staples

[10] Office Depot