تملیک های شرکت فایزر

آخرین به‌روزرسانی: 21 فروردین 1402

در ادامه سری مقالات ثروت زایی از ادغام و تملیک پس از مقاله بررسی ادغام شرکت‌های کرافت وهاینز در این مقاله به بررسی تملیک‌های انجام شده توسط شرکت فایزر می‌پردازیم.

مقدمه

شرکت فایزر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های زیست دارویی است که در کشف، توسعه و تولید محصولات بهداشت و درمان فعالیت می‌کند. سابقه کاری شرکت فایزر شامل تولیدات دارویی، واکسن و محصولات بهداشتی است. این شرکت در 160 کشور حضور داشته و در سال 2016 تعداد کارکنان آن 96500 نفر بوده است.

دو کسب و کار شاخص گروه فایزر عبارت‌اند از فایزر اسنشال هلت (پی‌ایی اچ) و فایز اینوویتیو هلت (پی آی اچ). بخش پی‌ای اچ رهبری پیش‌گام در تولید ضدعفونی‌کننده‌های غیر ویروسی، داروهای بایوژنریک و داروهای تزریقی استریل است. بخش پی آی اچ شامل شش گروه تجاری است که به: بخش مواد بهداشتی و درمانی، بخش التهابات و ایمنی، بخش پزشکی داخلی، بخش بیماری‌های سرطانی، بخش بیماری‌های نادر و واکسن‌ها نام‌گذاری شده‌اند. بخش پی ایی اچ سابقه‌ای گسترده در تولید بیش از 600 نوع دارو دارد.

شرکت فایزر به‌گونه‌ای فعالانه در تحقیقات و توسعه داروهای نوآورانه حوزه بیماری‌های عفونی درگیر بوده است. فایزر بیش از 120 داروی عامل ضدمیکروبی را که در درمان عفونت‌های باکتریایی، قارچی، ویروسی و انگلی استفاده می‌شوند را به‌صورت تجاری تولید کرده است. بزرگ‌ترین برنامه نظارت جهانی مقاومت ضدمیکروبی (ای ام آر) توسط شرکت فایزر تأمین هزینه می‌شود.

شرکت فایزر اینجکتبل ارائه‌دهنده اصلی داروهای تزریقی و محصولات مخصوص جراحی با کیفیت بالا و محصولاتی که پروسه تولید بسیار دشواری دارند است. بیش از 220 تولیدات این شرکت تقریباً شش میلیارد دلار سود سالانه را نصیب آن می‌نمایند. فایزر یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید محصولات درمان و بهداشتی بدون نیاز به تجویزنسخه در جهان است. برندهای بدون نسخه فایزر در بیش از 90 کشور در سراسر دنیا به فروش می‌رسند.

فایزر همچنین، رهبری پیش‌گام در توسعه داروهای بیماری‌های مرتبط با نقص ایمنی مزمن و التهابی است. شرکت فایزر تمرکز خود را بر توسعه درمان‌های مرتبط با بیمارهای قلب و عروق قرار داده است. فایزر همچنین، کار خود را بر توسعه واکسن‌های مبتکرانه برای نیازمندی‌های کمیاب پزشکی متمرکز کرده است. فایزر در طول یک سال، بیش از 74 میلیارد محصولات در 129 کشور در سراسر دنیا تولید، بسته‌بندی و توزیع می‌نماید. پرفروش‌ترین محصولات فایزر شامل وایاگرا و محصولات بدون نیاز به تجویز نسخه‌ای مثل قرص‌های ضد سرفه هالس و دهان‌شویه لیسترین می‌باشند.

محرک‌های استراتژیک برای ادغام و تملیک در صنعت داروسازی

اصلی‌ترین محرک‌ها برای ادغام و تملیک در صنعت داروسازی نیاز به فضای تجاری بیشتر، سهم بازار، وسعت بخشیدن بازار فروش و افزایش قابلیت‌های فن آوری در این حوزه بوده است. نیاز به ادغام و یکپارچه کردن اساساً با نیاز به جریان تولید (pipelines) و هم‌افزایی‌هایی در تحقیقات و توسعه مرتبط است. بیشتر داروهای بسیار موفق در طول سال‌های 1960 و 1970 اختراع شدند. شرکت‌های دارویی برای یافتن مولکول‌های جدید، تمرکز خود را بر آزمایشگاه‌ها و دانشگاه‌هایی در سراسر دنیا قرار داده‌اند.

شرکت‌های ادغام شده عظیمی مثل گالاکسو ولکام و اسمیت کلاین بیچم‌ اهمیت این موضوع که چگونه تحقیقات برای بقای شرکت‌های دارویی به امری ضروری مبدل شده بود را نشان می‌دهند. در طی سالهای 1985 تا 2007، 60 شرکت دارویی باهم ترکیب شدند تا بتواند ده شرکت دارویی مهم را تشکیل دهند. در طی سالهای 1980 تا 1990 صنعت داروسازی شاهد افزایش فعالیتهای ادغام و تملیک بود. در طی آخرین دهه (2000 تا 2010) تقریباً 1345 فرایند ادغام شرکت‌های دارویی اعلام شد.

ارزش نهایی معاملات ادغام و تملیک در طی نیمه اول سال 2015، 221 میلیارد دلار بود. برخی از بزرگ‌ترین معاملات ادغام و تملیک عبارت بودند از: ادغام 32 میلیارد دلاری شرکت شایر با شرکت باکسالتا که در بازار جهانی بیماری‌ها و اختلالات نایاب شرکتی پیشرو محسوب می‌شد، خرید بخش عمومی شرکت آلرگان به مبلغ 40.5 میلیارد دلار توسط شرکت توا و پیشنهاد تصاحب 66 میلیارد دلاری شرکت کشاورزی تولید بذر آمریکایی مانسانتو.

در دسترس بودن منابع مالی یکی از محرک‌های مهم ادغام و تملیک در صنعت داروسازی است. شرکت‌های مختلف همچنین، از پروسه ادغام و تملیک برای اجتناب از نرخ بالای مالیات شرکتی در کشورهایشان استفاده می‌کردند. ادغام با شرکت‌های خارجی و انتقال مراکز اصلی نظارتی آن‌ها به شرکت‌های آمریکایی کمک کرده تا میلیاردها دلار در هزینه‌های مالیاتی صرفه جویی کنند. تصمیم شرکت فایزر برای تملیک شرکت آلرگان به مبلغ 160 میلیارد دلار که در نوامبر سال 2015 اعلام شد براساس قوانین وارونگی مالیاتی جدید ایالات متحده، در آوریل 2016 کنسل گردید. ادغام و تملیک به یک استراتژی متقاعد کننده برای کاهش هزینه‌های تحقیقات و توسعه در صنعت داروسازی تبدیل شد.

بیست شرکت برتر داروسازی به طور متوسط 19.3درصد از سود فروش خود را برای تحقیقات و توسعه مصرف می‌کردند. بخش اعظم 50 داروی برتر در سراسر دنیا تنها توسط یک شرکت خاص توسعه نیافته بودند. تخمین زده می‌شود که 15 سال طول می‌کشد تا دارویی بتواند از مرحله ایده به تایید برسد. تنها محصولات اندکی بودند که در فروش سالیانه به وضعیت پرفروش یک میلیارد دلاری دست پیدا کنند. شرکت‌های دارو سازی از پروسه‌های ادغام و تملیک بعنوان استراتژی‌هایی برای پرکردن فقدان جریان‌های تولیدی مناسب خود در شرایط افزایش فشار هزینه‌ها استفاده می‌کردند.

برای بسیاری از شرکت‌های دارویی بسیار آسان تر است که برای پر کردن فضای خالی توسعه جریان‌های تولیدی خود، به جای سرمایه گذاری در هزینه‌های تحقیق و توسعه داخلی، کسب و کار دیگری را با پتانسیل محصولات پیشرفته خریداری کنند. بعنوان مثال شرکت آسترا زنکا در طول چند سال، شرکت‌های زیست فناوری مختلفی را تملیک کرد تا بتواند جریان تولیدی مرتبط با بخش‌های درمانی مثل بخش‌های تنفسی، قلب و عروق و سرطان شناسی را تقویت نماید.

شرکت‌های قوی دارویی شرکت‌های زیست فناوری را بخاطر ثبت اختراعات جدید تملیک کرده اند از آنجایی که بسیاری از این شرکت‌های زیست فناوری در آستانه فروش تجاری تولیدات خود بودند. شرکت‌های دارویی با مجموعه‌های متنوعی از محصولات از فرآیند ادغام به‌عنوان استراتژی‌ای برای کسب تخصص بیشتر استفاده می‌نمایند، بعنوان مثال واگذاری بخش بهداشت حیوانات شرکت نوارتیس به شرکت الی لیلی در مقابل 5.4 میلیارد دلار.

مثال دیگری که می‌توان اشاره کرد پیشنهاد معامله شرکت بایر برای شرکت بزرگ کشاورزی مانسانتو که ارزشی برابر با 66 میلیارد دلار داشت. هدف بایر آن بود که کسب و کار کورپ ساینس (علوم غلات) خود را تقویت نموده و سهم بازار شرکت را در بازار جهانی تولید و فروش بذر به شدت افزایش دهد.

شرکت بایر هدف خود را خلق یک شرکت ارائه کننده جهانی دارو و محصولات کشاورزی قرار داده بود. صنایع داروسازی در سراسر دنیا برای تولید، انجام تحقیقات و توسعه دارو‌ها تحت فشار محیط تجاری رقابتی قرار گرفته است. به نظر می‌رسید مسیرهای رشد به دلیل کاهش نسخه‌های مربوط به داروهای اصل و ظهور داروهای ژنریک (Generic Drugs) محدود شده بود.

دولتمردان آمریکای شمالی و اروپا تمامی بودجه‌های بهداشتی درمانی خود را به تولید انبوه و صرفه جویانه محصولات ژنریک تخصیص داده بودند. شرکت‌های بزرگ دارویی مجبور بودند قیمت داروهای اصل را افزایش دهند تا کاهش حاشیه سود را جبران نمایند. تمامی این عوامل دست به دست هم داد تا پروسه ادغام و تملیک بعنوان یک استراتژی متقاعد کننده برای شرکت‌های داروسازی ظهور پیدا کند.

جدول 8.1 جزئیات مربوط به بزرگ‌ترین ادغام و تملیک‌هایی را که در صنعت داروسازی رخ داده را نشان می‌دهد.

شرکت فایزر با پروسه‌های ادغام و تملیک فوق العاده بزرگی رشد کرده است. شرکت فایزر در سال 2000 شرکت وارنر- لامبرت را به مبلغ 111.8 میلیارد دلار تملیک کرد تا کنترل داروی لیپیتور (دارویی برای پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق) را بدست آورد. فایزر شرکت فارمسیا را تملیک کرد تا حقوق کامل محصول سلبرکس (داروی تنفسی ضد التهاب) را کسب نماید. شرکت فارمسیا خود با مجموعه ادغام‌هایی که شامل ادغام شرکت‌های اپجان، سیرل و مونسانتو می‌شد بوجود آمده بود.

در آوریل سال 2016، شرکت فایزر کسب و کار مرتبط با داروی آنتی بیوتیک ریز مولکول شرکت آسترازنکا پی ال سی را که اساسا در خارج از ایالات متحده قرار داشت تملیک کرد، این تملیک شامل حقوق تجاری و توسعه در بازارهایی خاص برای داروی ‌تایید شده توسط اتحادیه اروپا بنام زاویسفتا بود. فایزر شرکت هوسپیرا (Hesperia) را تملیک کرد تا ارائه کننده‌ای پیش‌گام در دنیای داروهای تزریقی بوجود آورد. شرکت ادغام شده سابقه‌ای قوی در تولید داروها با سودی بیش از یک میلیارد دلار داشت. جدول 8.2 فهرستی از ادغام و تملیک‌های انجام شده توسط فایزر را نشان می‌دهد.

تملیک شرکت وارنر-لامبرت (Warner–Lambert) توسط شرکت فایزر

در سال 2000، شرکت فایزر شرکت وارنر-لامبرت را که یکی از سریعترین شرکت‌های داروسازی درحال رشد و توسعه در دنیا محسوب می‌شد، تملیک نمود. این تملیک به قدرت و توانایی جهانی شرکت‌های مجموعه فایزر اضافه شد. در نتیجه این تملیک، شرکت فایزر خط تولید محصولاتی مثل برند‌های دارویی مثل پارک-دیویس، دهان‌شویه لیسترینگ و محصولات اصلاح صورت ویلکینسون را بدست آورد. تاریخچه کاری دو شرکت فایزر و وارنر لمبرت به نیمه‌های سال1800 باز می‌گردد.

در سال 1886، شرکت تولید دارویی ویلیام آر وارنر و شرکا تاسیس شد. در همان دوره شرکت لامبرت فارماکال هم تاسیس گردید که تولیدات اصلی آن محصولات ضدعفونی‌کننده بود. در سال 1955شرکتهای وارنر و لامبرت باهم ادغام شدند تا شرکت وارنر-لامبرت را تشکیل دهند.

شرکت وارنر- لامبرت از طریق تملیک‌های مختلفی رشد کرده بود. در سال 1962، این شرکت، شرکت آمریکایی چیکل که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌های آدامس و آب نبات نعنایی بود راخریداری کرد. در سال 1965 شرکت وارنر –لامبرت شرکت تهیه کننده قرص ضد سرفه را خریداری کرده و برند مربوط به آن بنام هالس را با نام جدید منتولیپتوس تولید کرد.

این شرکت خط تولید لوازم اصلاح شیک که متعلق به شرکت اورشیپ بود را تملیک کرد. در سال 1970 شرکت وارنر-لامبرت شرکت پارک دیویس که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های داروسازی بود را تملیک کرد. با این مجموعه تملیک‌ها وارنر-لامبرت تمرکز خود را بر سه کسب و کار اصلی یعنی: داروهای نیازمند به نسخه، محصولات بهداشتی مصرفی و تولید آدامس و آب نبات نعنایی قرار داد. در سال 1993، وارنر- لامبرت شرکت ویلیکنسون سورد را تملیک کرده و آن را با شرکت شیک ادغام نمود تا دومین شرکت بزرگ تولید محصولات اصلاح صورت را بوجود آورد.

در سال 1996 توافق نامه‌ای در خصوص بازار مشترک داروی لیپیتور،که در رده داروهای کاهش دهنده کلسترول خون محسوب می‌شد، با شرکت فایزر منعقد نمود. داروی لیپیتور که توسط شرکت پارک دیویس کشف شده بود یکی از پرفروش‌ترین محصولات دارویی در دنیا به حساب می‌آمد. در سال 1999 شرکت وارنر- لامبرت شرکت آگورون را که یکی از شرکت‌های پیشرو در ارائه داروهای پروتئینی و بازاریاب داروی بازدارنده پروتئاز (داروی ضد ویروسی) بانام تجاری ویراسپت (نام علمی نیلفناویر میسلیت) بود را تملیک نمود.

این شرکت در سال پیش از ادغام سود خالصی برابر با 1.7 میلیارد دلار از فروش محصولات 12.9 میلیارد دلاری اش کسب کرده بود و شرکت فایزر سود خالصی برابر با 3.4 میلیارد دلار از فروش 16.2 میلیارد دلاری کسب نموده بود. در ژانویه سال 2000، شرکت گالاکسو ولکام و اسمیت کلاین برنامه‌های ادغام خود را به قصد تبدیل شدن به بزرگ‌ترین شرکت دارویی دنیا اعلام کردند. شرکت وارنر-لامبرت در صنایع داروسازی بخاطر محصولات پرفروشش همچون داروی ضد کلسترول لیپیتور، بازار مشترکی با شرکت فایزر پیدا کرده بود و در صنعت دارویی همچون غنیمتی محسوب می‌شد.

نکات برجسته این معامله

معامله ادغام 90 میلیارد دلاری که شرکت فایزر از طریق آن شرکت وارنر- لامبرت را تملیک کرد به خلق دومین شرکت بزرگ داروسازی در دنیا منجر شد. این معامله به سه ماه نبرد خصمانه برای تملیک وارنر- لامبرت پایان داد. شرکت آمریکن هاوم پراداکتز که قرارداد ادغامی با شرکت وارنر-لامبرت داشت موافقت نمود که معامله خود را با دریافت هزینه فسخی برابر با 1.8 میلیارد دلار ملغی کند. شرکت ترکیب شده فایزر اینک نام گرفت و با فروش 28 میلیارد دلاری توانست ارزش بازاری بیش از230 میلیارد دلار به هم بزند.

سهام‌داران شرکت وارنر-لامبرت بر اساس شروط معامله در برابر هریک از سهام وارنر-لامبرت 2.75 سهم فایزر دریافت نمودند که هر سهم آن 98.31 دلار ارزش داشت. در هنگام تکمیل ادغام سهامداران فایزر تقریباً 61 درصد و سهامداران وارنر-لامبرت 39 درصد از سهام شرکت جدید را مالک شدند. با توجه به قیمت نهایی سهم 35.75 دلاری شرکت فایزر، ارزش معامله برای شرکت وارنر –لامبرت به میزان 90.27 میلیارد دلار تخمین زده شد.

 چشم انداز استراتژیک معامله

تملیک وارنر-لامبرت توسط فایزر منجر به تشکیل گروهی گردید که هشت محصول با فروش جهانی بیش از یک میلیارد دلار و بودجه تحقیق و توسعه‌ای بالغ بر 4.7 میلیارد دلار دارا بود. هدف از این معامله، افزایش فروش، کاهش هزینه‌ها و دستیابی به رشدی پایدار و پیشگامی درکشف داروهای جدید بود. انتظار می‌رفت شرکت ادغام شده در طول سه سال رشد سود 25 درصدی را محقق و سودی به میزان 1.6 میلیارد دلار ناشی از صرفه جویی در هزینه‌ها را تا سال 2002 بدست آورد. همچنین، انتظار می‌رفت شرکت ادغام شده 4.7 میلیارد دلار در امور تحقیق و توسعه هزینه کند.

ترکیب همه این موارد به شرکت فایزر موقعیتی پیش‌گام در حوزه‌های قلب و عروق، داروهای کنترل چربی، داروهای سیستم اعصاب مرکزی و بخش داروهای بیماری‌های عفونی ارائه می‌داد. در طی دوره ادغام درحدود 138 محصول در حال توسعه بودند. فرآیند تملیک، برندهای مصرفی مثل قرص‌های ضد سرفه هالز، آنتی هیستامین‌های بنادریل، داروهای ضد احتقان سودافد و دهان‌شویه لیسترین را به حوزه کاری شرکت فایزر اضافه نمود. شرکت فایزر در نتیجه این تملیک 2500 نفر نیروی فروش جدید را به 5000 نفر نیروی کاری موجود خود افزود. شرکت ترکیب شده همچنین، دارای 12000 نفر دانشمند محقق بود که بزرگ‌ترین میزان در این نوع ادغام‌ها به شمار می‌آمد. در سال پیش از ادغام، بیشترین بخش از در آمد‌های فایزر از فروش داروی لیپیتور که توسط وارنر-لمبرت تولید می‌شد و همچنین، داروی سلبرکس مختص ورم مفاصل که توسط مونسانتو تولید می‌شد بدست می‌آمد.

یکی از دلایل اصلی اینکه چرا شرکت فایزر شرکت وارنر را مورد تصاحب خصمانه قرار داد، توافق بازار مشترکی بود که با وارنر لمبرت انعقاد کرده بود. بر اساس این توافق، فایزر تقریباً نیمی از سود فروش دارو‌ها را مالک می‌شد. در سال 1999، این مقدار بالغ بر 5 میلیارد دلار شد. اما وقتی وارنر-لمبرت خبر خریدن شرکت آمریکن پراداکتز را اعلام کرد، فایزر انتظار داشت که این مساله توافقش درمورد داروی لیپیتور را فسخ نماید. این دو شرکت روی هم رفته 87000 نیروی کاری داشتند. شرکت ادغام شده 6.3 درصد از سهم بازار را از آن خود کرده بود. دو شرکت همپوشانی بسیار کمی داشتند و به نظر نمی رسید که قوانین ضد انحصار چندان عامل بازدارنده‌ای در تکمیل معامله باشند.

شرکت فایزر نسبت به شرکت وارنر-لمبرت از تمرکز بیشتری بر حوزه‌های درمانی متنوع برخوردار بود. فایزر در شش حوزه درمانی فعال بود درحالی که وارنر-لمبرت در سه حوزه درمانی فعالیت می‌کرد. شرکت ادغام شده تنها بخاطر دو محصول پیش‌گام فایزر یعنی داروی ضد افسردگی زولوفت و داروی ضد باکتری زیترو ماکس (آزیترو مایسین) از موقعیت قوی تری در حوزه‌های درمانی مرتبط با سیستم عصبی مرکزی و داروهای آنتی بیوتیک برخوردار شد. هردو شرکت همچنین، داروهای درمانی مختص دیابت را در بازارهایشان به فروش می‌رساندند.

دومین محصول پرفروش وارنر لمبرت یعنی داروی رزولین مخصوص درمان دیابت بود درحالی که داروی پیش‌گام شرکت فایزر در درمان دیابت،گولوکترول اکس ال محسوب می‌شد. انتظار می‌رفت پروسه ادغام به خلق سابقه کاری قدرتمندی درتولید داروهای قلب و عروق منجر شود که شامل دو داروی پرفروش می‌شد. شرکت ترکیب شده همچنین، در حوزه‌های درمان سیستم عصبی مرکزی و آنتی بیوتیک‌ها موقعیت قدرتمندی داشت. بخش تحقیق و توسعه فایزر،حوزه‌های اصلی درمانی آن (شامل قلب و عروق و سیستم عصبی مرکزی) را مورد حمایت قرار می‌داد.

فرآیند تملیک همچنین، فاز دوم تولید شرکت فایزر در داروهای حوزه‌های درمان سرطان، بیماری‌های غدد درون ریز وبیماری‌های گوارشی را تقویت نمود. در حوزه‌های درمان بیماری‌های غدد درون ریز شرکت فایزر و وارنر- لمبرت هم افزایی‌هایی بدست آمده بود، اما وارنر-لمبرت تمرکز خود را بر دو محصول مخصوص درمان عصبی دیابت قرار داده بود. شرکت فایزر همچنین، در توسعه نوعی انسولین تنفسی درگیر شده بود که درواقع تکمیل کننده محصولات درمان دیابت شرکت فایز و وارنر- لامبرت بود. انتظار می‌رفت این ادغام با تمرکز بر تولید محصولات دارویی قلب و عروق، هم افزایی‌هایی در حوزه درمان بوجود آورد. هردو شرکت در بخش توسعه و تحقیقات یکدیگر را تکمیل می‌کردند.

تاثیر اعلام خبر ادغام بر ارزش سهام

خبر معامله در هشتم فوریه سال 2000 اعلام شد. با اعلام خبر، سهام وارنر-لمبرت به میزان 2.75 دلار، یعنی بیشترین افزایش درطول 52 هفته، به 97.3125 دلار رسید. سهام فایزر افزایشی 1.25 دلاری از سر گذراند و ارزش آن به 37 دلار رسید.

در روز اعلام ادغام (روز صفر) بازده سهام فایزر 2.2درصد بود. ارزش سهام فایزر در روز پس ازاعلام خبر و روز دوم پس از آن به ترتیب 4.5 درصد و 3.1- درصد کاهش پیدا کرد. (جدول 8.3) بازده تجمعی دوره 29 روزه قبل و بعد از اعلام ادغام تقریباً 13 درصد بود. بازده تجمعی 240 روزه قبل و پس از اعلام ادغام 29درصد بوده است (نمودار 8.1)

بازده سهام شرکت فایزر در تحلیل یک ساله دوره قبل و بعد از ادغام مقداری افزایشی نشان می‌دهد.

ادغام شرکت فایزر و شرکت فارماسیا (Parmacia)

ادغام میان شرکت سهامی فایزر و شرکت فارماسیا در سال 2003 تکمیل گردید. شرکت ادغام شده جدید به شرکت داروسازی پیشرو و تحقیقات محور در جهان تبدیل گردید.

شرکت فارمسیا‌ای بی در سال 1911 با ادغام شرکت‌های فارمیتالیا کارلو اربا، کابی فارماسیا و فارمسیا اکتیبولاگر تاسیس شد. در سال 1995 شرکت‌های فارماسیا و آپجان با یکدیگر ادغام شدند. این شرکت ادغام شده جدید به شرکت پیشرو در صنایع داروسازی تبدیل شد که تمرکز آن بر محصولات بهداشتی انسان‌ها، محسولات بهداشتی حیوانات، تشخیص بیماری‌ها و محصولات ویژه بود. در آوریل سال 2000، شرکت فارماسیا با شرکت مونسانتو و شرکت سیرله ادغام شد تا داروهای نوآورانه‌ای تولید کند.

در سال 2002 شرکت فارمسیا شعبه کشاورزی خود بنام شرکت مانسانتو را واگذار کرد. شرکت فارماسیا حقوق کامل یکی از داروهای بسیار موفق مخصوص ورم مفاصل بنام سلبرکس را دارا بود. شرکت فایزر بزرگ‌ترین شرکت‌ داروسازی، فارماسیا را به قیمت 60 میلیارد دلار خریداری کرد.

دستاوردهای استراتژیک

معامله ادغام باعث دستیابی شرکت فایزر به حقوق کامل داروهای سلبرکس و بکسترا شده که هردوی شرکت‌های فایزر و فارماسیا بایکدیگر تولید می‌کردند. فایزر همچنین، داروهایی مخصوص بیماری‌های قلبی مثل اپلورن وان را به بازار داروهای قلبی خود اضافه نمود. فایزر پیش از آن با تولید لیپتور (Lipitor) و نوروسک (Norvasc) که داروهای پیشرو در درمان کلسترول و فشارخون بالا محسوب می‌شدند بازیگر اصلی بازار بیماری‌های قلبی محسوب می‌شد. فایزر و فارماسیا در بیشتر داروهایشان رقیب جدی نداشتند. انتظار می‌رفت این ادغام رشد درآمدهای آن‌ها را بهبود بخشد. پروسه ادغام باعث خلق شرکتی دارویی با 46 میلیارد دلار فروش سالانه شد و پیشگامی در فروش داروهایی مخصوص ضعف قدرت جنسی، کلسترول بالا، ورم مفاصل، آب مروارید و افسردگی را به سابقه آن‌ها اضافه نمود.

ادغام، موقعیت فایزر بعنوان شرکت داروسازی شماره یک در حوزه فروش سالیانه را تقویت نمود. در نتیجه این اتحاد، فایزر با سرمایه بازاری به میزان 256میلیارد دلار به سومین شرکت بزرگ بعد از جنرال الکتریک و مایکروسافت مبدل شد. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین بودجه‌های تحقیقات و توسعه به میزان 7 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده بود.

شرکت ادغام شده یازده درصد از بازار جهانی داروهای تجویز شده را تسخیر کرد. شرکت فایزر از طریق ادغام با فارماسیا حقوق داروهایی چون روجاین (مخصوص ریزش مو) نیکورت (آدامسی مخصوص ترک سیگار) زالاتان (دارویی برای درمان آب مروارید) زاناکس (داروی درمان بیقراری) و دتورال (داروی درمان مثانه‌ بیش فعال) را به دست آورد. فایزر همچنین، کنترل داروی کمپ توسار را که داروی درمان سرطان روده بزرگ محسوب می‌شد و داروی ورم مفاصل سلبرکس را بدست آورد.

ادغام موقعیت شرکت فایزر جدید را بعنوان ارائه‌دهنده جریانی از محصولات خلاقانه نوین و درمان‌هایی کم هزینه تقویت کرد. شرکت ترکیب شده محصولاتی در بخش‌های مختلف پزشکی مثل پزشکی قلب و عروق، غدد درون ریز و متابولیسم، عصب شناسی، روماتولوژی (مطالعه و درمان بیماریهای بافت همبند و استخوانهای بدن انسان)، پزشکی مجاری ادراری، چشم پزشکی و سرطان شناسی تولید نمود. شرکت ادغام شده دوازده محصول با سود سالیانه‌ای بالغ بر 1 میلیارد دلار دارا بود.

ادغام فایزر و فارماسیا باعث توسعه جریان تحقیقات و توسعه تقریباً 120 ماده شیمایی جدید وانجام بیش از هشتاد پروژه جدید جهت بهبود تولید محصولات شد. این ادغام از جهت موضوع فسخ شدن تاریخ مرتبط با حق و حقوق انحصاری میلیارد دلاری تولید دارو‌های پرفروش هم اهمیت داشت، آن هم در موقعیتی که شرکت‌های بزرگ به طرز فزاینده‌ای بدنبال راه‌هایی برای مقابله با کاهش قریب الوقوع سود‌هایشان در ارتباط با هجوم داروهای ژنریک بودند.

ویژگی‌های متمایز ادغام

ارزش مبادلات سهام به میزان 60 میلیارد دلار بود. شرکت فارمسیا 84 درصد مالکیت خود از شرکت مانسانتو را پیش از توافق نامه ادغام به سهامداران حاضرش واگذار نمود. شرکت فایزر 1.4 سهم از سهام عادی فایزر را در مبادله‌ای بدون مالیات به ارزش 45.08 دلار در برابر هر سهم از سهام فارماسیا که بر اساس قیمت نهایی فایزر در دوازده ژوئیه 2002 مقدار 32.20 دلار ارزش داشت تبادل نمود.

مبادله بر اساس متوسط قیمت‌های نهایی هردو سهام در روزهای ماقبل 44 درصد افزایش (صرف) نشان می‌داد که بخاطر جدایی شرکت مانسانتو تعدیل شده بود. سهام داران فایزر 77 درصد از سهام شرکت ادغام شده را صاحب شدند و سهام داران فارماسیا 23 درصد از آن را صاحب شدند. انتظار می‌رفت ادغام هم‌افزایی در کاهش هزینه برابر با 1.4 میلیارد، 2.2 میلیارد و 2.5 میلیارد دلار به ترتیب درسالهای 2003، 2004 و 2005 ایجاد کند. انتظار می‌رفت با کاهش هزینه‌های مدیریتی، خرید، تولید، توزیع و تحقیقات و توسعه، این امر محقق شود.

ثروت زایی در ادغام شرکت فایزر-فارماسیا

خبر ادغام در 15 ژوئیه سال 2002 اعلام و معامله در 16 آوریل سال 2003 تکمیل گردید.

در طی سه دوره زمانی 1- و روز اعلام ادغام، سهام ثبت شده بازده منفی‌ای را نشان می‌دهد. ارزش سهام شرکت فایزر در روز اعلام ادغام با شرکت فارمسیا 11 درصد کاهش نشان می‌دهد (جدول 8.5) سود تجمعی ثبت شده توسط سهام در دوره 245 روزه (اول ژوئیه 2002 تا پنجم ژوئیه 2003) 7 درصد بود.

بازده تجمعی در طول دوره‌های زمانی مختلف بجز دوره زمانی 8- تا 245+ روزه منفی بوده (نمودار 8.2)

ارزش سهام در طی دوره یک ساله تحلیل به شدت دارای نوسان بود.

ادغام با شرکت ویت (Veet)

شرکت ویت یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید دارو و محصولات بهداشتی تحقیقات محور در دنیا است. این شرکت در اموری چون کشف، توسعه، تولید و بازاریابی داروها، واکسن‌ها، محصولات زیست فناوری، مواد تقویتی و داروهای بدون نسخه شرکت پیشرویی است که کیفیت زندگی بسیاری از افراد در سراسر دنیا را بهبود بخشیده است.

در 26 ژانویه سال 2009، شرکت‌های فایزر و ویت قراردای قطعی منعقد نمودند که پیشنهاد می‌داد تا شرکت فایزر شرکت ویت را در مبادله‌ای شامل وجه نقد و سهام تصاحب نماید. این معامله ارزشی به میزان 68 میلیارد دلار داشت.

هدف این ادغام ایحاد یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های جامع و چند وجهی در صنایع بهداشتی جهانی بود. شرکت ادغام شده محصولاتی قدرتمندی برای ارائه در حوزه‌های مختلف درمانی، خط تولید قوی و توانایی‌های تولیدی بسیار قدرتمندی دارا بود. شرکت ادغام شده همچنین، با سابقه تولید متنوع و گسترده‌ای مسلح شده بود و کم شدن وابستگی آن به فناوری ریزمولکول‌ها قرار بود درآمد ناخالص با ثبات و رشد سود سهام برایش به ارمغان بیاورد. انتظار می‌رفت که هیچیک از داروهای شرکت ادغام شده تا سال 2010 بیش از ده درصد سود کل کسب ننمایند.

شرایط ادغام

بر اساس شرایط معامله، سهامداران بابت هر سهم توزیع شده از سهام عادی شرکت ویت 33دلار به‌صورت وجه نقد و میزان 0.985 از سهام عادی شرکت فایزر را دریافت نمایند. بر اساس قیمت نهایی سهام فایزر در 23 ژانویه سال 2009 هر یک از سهام به میزان 17.19 دلار ارزش گذاری شد.

این مبادله تجاری از طریق پرداخت‌های مالی و مالکیت تقریبی 16 درصد از سهام عادی شرکت فایزر، ثروت بلا فصلی در اختیار سهام‌داران شرکت ویت قرار داد. هیئت مدیره شرکت توصیه به کاهش سود سهام به میزان 0.16 دلار در هر فصل نمود که از فصل دوم سال 2009 آغاز گردید. تأمین مالی مبادلات مالی ادغام از طریق ترکیبی از وجه نقد، وام و سهام انجام شد. در حدود 22.5 میلیارد دلار از طریق کنسرسیومی از بانکها وام گرفته شد.

فایزر سود سهام خود را نصف کرد و 22 میلیارد دلار وام گرفت تا بتواند شرکت ویت را تملیک نماید. شرکت ویت هم تقبل کرد که در صورت فسخ قرارداد، به شرکت فایزر 1.8 میلیارد دلار هزینه فسخ بپردازد. مشاورین مالی اصلی شرکت فایزر بانک آف آمریکا مریل لینج، شرکت گلدمن ساشه و شرکت جی پی مورگان بودند. مشاورین حقوقی شرکت‌های کادوالدر و ویکرشام اند تفت ال ال پی بودند. مشاورین مالی شرکت ویت، شرکت مورگان استنلی و شرکت اور کور پارتنرز و مشاورین حقوقی شرکت سیمپسون تچر اند بارتلت ال ال پی بودند.

هم‌افزایی‌های معامله ادغام

معامله ادغام در دومین سال پس از اتمام معامله سود سهام تعدیل شده و تقلیل یافته فایزر را افزایش داد. انتظار می‌رفت این مبادلات مالی تا سال 2012، پس اندازهایی به میزان 4 میلیارد دلار نصیب شرکت نماید. این تملیک، بعنوان سومین تملیک بزرگ در تاریخ صنایع دارویی از سال 1998، قرار بود که به شرکت فایزر کمک کند تا کاهش بسیار بزرگی در میزان سودش از سال 2011 را از بین ببرد، همان جای خالی که با روبرو شدن داروی پرفروشش بنام لیپیتور با تولید داروهای ژنریک مشابه در ایالات متحده بوجود آمده بود.

مزایای استراتژیک

ادغام شرکت فایزر و شرکت ویت به خلق بزرگ‌ترین شرکت برتر زیست دارویی با موقعیتی گسترده و متنوع منجر گردید. شرکت ادغام شده به صنعتی پیشرو در شاخه تولیدات بهداشتی مصرفی انسان‌ها و حیوانات گردید. این شرکت یکی از بازیگران پیش‌گام در شاخه مراقبت‌های ویژه و ریز مولکول‌ها و درشت مولکول‌ها گردید.

شرکت ویت موقعیتی پیشرو در جذب شاخه‌های قابل رشدی مثل واکسن‌ها، مواد مغذی و ویتامین‌ها و داروهای بیولوژیک داشت. این شرکت اولین واکسن سینه پهلو برای نوزادان را تولید و توسعه داده بود. ویت با تولید داروی انبرل (داروی نیازمند به تجویز نسخه که چندین بیماری را درمان می‌کند) که محصول شماره یک فناوری زیست (بایو تکنولوژی) در دنیا محسوب می‌شد قدرت فراوانی در شاخه فناوری زیستی بدست آورده بود.

فایزر و ویت هردو کسب و کار بسیار تحسین بر انگیزی دارا می‌باشند. ترکیب این دو شرکت با هدف بهبود و گسترش داروهای موجود در خط تولید و داروهای با حق تولید انحصاری با سرمایه گذاری اساسی برای برتری در حوزه بیماریهایی مثل آلزایمر، بیماری‌های التهابی، سرطان، سندرم درد اسکلتی عضلانی، و بیماری‌های روانی بود. انتظار می‌رفت این ادغام، شرکت فایزر را به بازیگری سطح بالا در درمان‌های بیولوژی (درمان با داروهایی ساخته شده از سلول‌های زنده) و واکسن‌ها مبدل سازد.

شرکت جدید می‌توانست رشد خود را در بازارهای درحال رشد و توسعه سرعت بخشد، فرصت‌های جدید برای تولید محصولات ایجاد نماید و داروهایی با هزینه‌های کمتر و قابل انعطاف تر تولید نماید. شرکت ادغام شده سابقه سطح بالایی در حوزه‌های کلیدی درمان مثل قلب و عروق، سرطان، سیستم عصبی مرکزی زنان و بیماری‌های عفونی دارا بود.

شرکت ادغام شده جدید سابقه متنوعی از تولید 17 محصول با بیش از یک میلیارد سود سالانه از هریک از آن‌ها دارا بود. شرکت فایزر با تملیک شرکت ویت به دومین شرکت بزرگ ارائه کننده داروهای ویژه مراقبت خاص مثل داروی پیشروی بیولوژیک انبرل، پرنبار که پرفروش ترین واکسن دنیا، داروی سوتنت مخصوص درمان سرطان، ژئودون برای درمان شیزوفرنی وآنتی بیوتیک زیوکس مبدل گردید.

شرکت فایزر با خط تولیدی قوی مخصوص داروهای حیوانات خانگی، داروهای بیولوژیک وآنتی بیوتیک‌ها، موقعیتی راهبردی در بخش بهداشت حیوانات به عهده گرفته بود. شرکت جدید یکی از بهترین منابع برای سرمایه گزاری در امر توسعه و تحقیقات را دارا بود.

شرکت ادغام شده به تمامی بسترهای فناوری علمی پیشرو دنیا از قبیل واکسن‌ها، ریز مولکول‌ها و درشت مولکول‌ها، ویتامین‌های مغذی و محصولات مشتری پسند دسترسی داشت. فرآیند ادغام همچنین، باعث هم آوری جریانی قدرتمند ازتحقیقات زیست دارویی و پروژه‌های توسعه گردید که شامل برنامه‌هایی مرتبط با دیابت، بیماری‌های التهابی/ ایمنی، سرطان و سندرم درد اسکلتی عضلانی می‌شد. همچنین، با توجه به خط تولید داروی آلزایمر ویت و ترکیب‌های شیمیایی دیگر مثل داروی فناوری زیستی بنام باپینوزوماب که در حال توسعه بود فرصت‌های چشمگیری در مقابل شرکت جلوه گر می‌شد.

شرکت ترکیب شده قابلیت‌های گسترده تری در نوآوری بدست آورده بود چرا که به هریک از واحد‌های کسب و کار آن مسئولیت نظارت بر توسعه محصولات از آزمون‌های کلینیکی (آزمایش داروها و واکسن‌ها) تا فروش و تجارت آن‌ها اعطا شد.

از نظر جغرافیایی، ادغام این دو شرکت باعث بهبود وضعیت دو شرکت فایزر و ویت در مناطقی که از نظر رشد و توسعه با اهمیت بودندگردید. شرکت ترکیب شده از لحاظ سود صنایع دارویی در ایالات متحده با 12 درصد سهم بازارتقریبی، مقام اول را به خود اختصاص خواهد داد. این شرکت در اروپا سهم بازاری به میزان تقریبی 10 درصد را از آن خود کرد. شرکت ادغام شده فایزر-ویت فرصت‌های رشد چشمگیری در بازارهای روبه توسعه‌ای مثل بازار آمریکای لاتین، خاورمیانه و چین داشت.

پروسه ادغام در پانزدهم اکتبر سال 2009 با دریافت تایید قانونی از تمامی مسئولین دولتی که در تفاهم نامه ادغام جزو آیتم‌های مورد نیاز محسوب می‌شد به همراه تایید سهام‌داران شرکت ویت تکمیل گردید. تبادل سهام عادی شرکت ویت از تاریخ 15 اکتبر سال 2009 متوقف گردید. شرکت فایزر شرکت کامپیوتر شیر تراست را بعنوان مامور مبادله و مامور پرداخت جهت انجام معاملات با سهام‌داران شرکت ویت در رابطه با پروسه ادغام منصوب کرد.

اعلام ادغام و تاثیر آن بر ارزش سهام

خبر معامله ادغام در تاریخ 26 ژانویه سال 2009 اعلام گردید. سهام شرکت ویت در روز دوشنبه بعد از اعلام خبر معامله ادغام به میزان 0.8درصد کاهش یافت. پروسه ادغام در تاریخ 15 اکتبر سال 2009 کامل شد. سهام شرکت فایزر در روز اعلام به میزان 10.3 درصد کاهش پیدا کرده و به ارزش 15.65 دلار رسید. ارزش سهام در اولین روز بعد از ادغام به میزان 1.1 درصد افزایش پیدا کرد (جدول 8.6)

در طول دوره 3- روزه و 1- روز پیش و 1+ پس از اعلام ادغام، بازده مثبت برای سهام شرکت فایزر ثبت شد. ارزش سهام در روزهای 5+ و 6+ بعد از اعلام خبر ادغام به میزان 2.1 درصد و همچنین، در نهمین روز بعد از اعلام خبر ادغام 2.3+ درصد افزایش نشان داد. بازده تجمعی در طول دوره 251 روزه 5- الی 245+، برابر با 16 درصد است. ارزش سهام بعد از کامل شدن دوره ادغام افزایش نشان می‌دهد. بازده در طول دوره زمانی کوتاهتر ارقامی منفی نشان می‌ده (جدول 8.7)

ارزش سهام بعد از تکمیل دوره ادغام در اکتبر 2009 میزانی صعودی نشان می‌دهد (نمودار 8.3)

تحلیل کارایی عملکرد ادغام

سال ادغام (2009) در دوره زمانی آن درجدول با عدد صفر نشان داده شده و سال بعد از ادغام با اعداد 1 و دو وغیره مشخص شده است. سال ادغام از تحلیل‌ها کنارگذاشته شده است. نرخ متوسط رشد سود در شش سال بعد از دوره ادغام (2011 الی 2016) منفی بود (3.27%-). متوسط افزایش در آمد عملکرد دردوره شش ساله پس از ادغام (2011 الی 2016) 6.5 درصد بوده است، در حالی که درآمد خالص ثبت شده در دوره شش ساله پس از ادغام (2011الی 2016) نرخ رشدی برابر با 9.28 درصد نشان می‌دهد (جدول 8.8)

عملکرد سودرسانی شرکت فایزر در دوره قبل و بعد از ادغام مقایسه گردیده و متوسط نرخ سود بخشی در دوره پیش از ادغام (2007 تا 2008) با نرخ‌های سود بخشی در دوره پس از ادغام (2010 الی 2016) مقایسه شده است.در مقام مقایسه، مشاهده می‌شود که متوسط حاشیه سود ناخالص از 80 درصد به 79.7 درصد کاهش یافته است. حاشیه عملکرد و حاشیه سود خالص از مقادیر 17.80 درصد و 16.80 درصد در دوره قبل از ادغام به 24.6 و 20.1 درصد در دوره بعد از ادغام افزایش یافته است. متوسط بازده دارایی‌ها در دوره پس از ادغام، از 7.12 درصد به 6.2درصد کاهش یافته است. درمقام مقایسه، می‌بینیم که بازده سود سهام‌داران و بازده سرمایه به ترتیب از 12.60 و 9.44 به ارقام 14.4 و 10.3 درصد افزایش پیدا کرده است (جدول 8.9)

ضریب قیمت در دوران پس از ادغام بهبود پیدا کرده بود. متوسط نسبت قیمت به در آمد‌ها در طول دوره پس از ادغام یعنی سالهای 2007 تا 2008 به میزان 17.1 الی 21.5 درصد بهبود پیدا کرد. متوسط نسبت قیمت به ارزش دفتری، نسبت قیمت به فروش، و نسبت قیمت به جریان نقدی از 2.25 ، 2.9 و 9.2 به ترتیب به 2.4، 3.4 و 11.8 افزایش پیدا کرد.